Το σχολείο μας

 Ίδρυση και κυριότεροι σταθμοί της ιστορίας του

Ανεβαίνοντας την ανηφοριά των Δερβενακίων, ίσως λίγο λαχανιάσεις, μα το κτίριο του 6ου Δημοτικού Σχολείου, στη διασταύρωση με την Π. Μαυρομιχάλη, θα σε αποζημιώσει. Μεγαλόπρεπο και ταυτόχρονα λιτό, σχεδόν δωρικό στις γραμμές του, γερά στερεωμένο στα βράχια της περιοχής, στις πλαγιές του Λόφου του Βώκου. Αν γυρίσεις το κεφάλι φαίνεται καθαρά η θάλασσα στο χιλιοτραγουδισμένο λιμάνι του Πειραιά.

Ένα σχολειό που το λούζει ο ήλιος, με τέλειο νότιο και ανατολικό προσανατολισμό, με αρχιτεκτονικά στοιχεία χαρακτηριστικά των σχολείων που κτίζονταν τη δεκαετία του 1930 σε όλη την Ελλάδα. Οι μαρμάρινες σκάλες εντυπωσιάζουν, όπως και η απλή αλλά καλαίσθητη κεντρική είσοδος, που από το λιακωτό της τα μάτια μπορεί να κοιτάξουν ψηλά, δίχως να τα ενοχλεί η πυκνή δόμηση της περιοχής. Θαρρείς πως το σχολειό είναι η εσωτερική αυλή της γειτονιάς, με τον τεράστιο ευκάλυπτο να δεσπόζει στο χώρο.

Μπαίνοντας για πρώτη φορά πριν δέκα χρόνια στις αίθουσές του, χάρηκα που τις είδα ψηλοτάβανες και ευρύχωρες, με μεγάλα ανοίγματα να βλέπουν στο νότο. Μέσα στο μικρό γραφείο, ο κύριος Χρυσόστομος, ένας υπέροχος άνθρωπος, δάσκαλος και διευθυντής, παραδίδοντας  το σχολείο, μου είπε για ένα μικρό βιβλιαράκι με το χαρακτηριστικό μπλε «ντύσιμο» της δεκαετίας του ’70. Ο διευθυντής του σχολείου της εποχής εκείνης είχε καταγράψει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε την ιστορία του σχολείου, η οποία θα εμπλουτίζεται και θα συμπληρώνεται συχνά, καθώς οι προφορικές μαρτυρίες είναι πολύτιμες για ένα κτίριο - σύμβολο της περιοχής, στο οποίο φοιτούν τώρα παιδιά των οποίων οι παππούδες κι οι γιαγιάδες τους ήταν μαθητές του!

Σε ένα συγκινητικό μήνυμα που μας έστειλε ο κύριος Χρυσόστομος Τσουκαλάς, το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο, σημειώνει πως το σχολείο «χτίστηκε στη σημερινή του θέση το 1932 και τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ο κόσμος το θαύμαζε και το έλεγαν με υπερηφάνεια η «Βουλή του Πειραιά» και, κακώς βέβαια, Σχολείο του Δούκα. Όταν χτίστηκε, προοριζόταν για Γυμνάσιο, αλλά με πιέσεις και προσπάθειες τοπικών αρχών και γονέων, έγινε Δημοτικό Σχολείο. Εκεί κοντά λειτουργούσε τότε ιδιωτικό σχολείο κάποιου ιδιώτη, ονομαζόμενου Δούκα. Επειδή οι μαθητές του ιδιωτικού σχολείου Δούκα πήγαν πια στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά, κάποιοι το έλεγαν Σχολείο του Δούκα, πολύ κακώς βέβαια.»

Μέσα στις βαριές σιδερένιες ντουλάπες του διαδρόμου, υπάρχει το αρχείο του Σχολείου, όπου βλέπουμε πως το πρώτο μαθητολόγιο του 6ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά είναι του σχολικού έτους 1919 – 1920. Ας ανοίξουμε όμως το ταπεινό βιβλιαράκι με τις σημειώσεις του κ. Σπυρίδωνος Αυγερινού, διευθυντή στα 1975. Αντιγράφουμε διατηρώντας την απλή καθαρεύουσα της εποχής:

«Τὸ Σχολεῑον ἱδρύθη τὸ πρῶτον ἐν ἒτει 1912. Ἦτο ὀργανικότητος 6/ταξίου καί ἐπωνομάζετο 9ον Δημοτικόν Σχολεῑον Θηλέων. Ἀριθμοῦσε 400 μαθητρίας και ἦτο γνωστόν ὑπό τό ὄνομα Μελετοπούλου, λόγω τῆς περιοχῆς εἰς ἥν ἀνῆκε πιθανόν ἐκ τοῦ ὀνόματος οἰκογενείας  τινός Μελετοπούλου τῆς περιοχῆς.

Ἀρχικῶς τὸ σχολεῑον δὲν ἐστεγάζετο ὁλόκληρον εἰς ἓν ἰδιόκτητον κτίριον, ἀλλά έκάστη τᾱξις ἐστεγάζετο εἰς ἰδιαίτερον κτίριον. Διοικητικῶς ὑπάγετο εἰς τήν Ἐκπαιδευτικήν Περιφέρειαν Ἀθηνῶν - Πειραιῶς. Ἀργότερον τὸ Σχολεῑον μετωνομάσθη  εἰς 24ον Δημοτικόν Σχολεῑον Θηλέων καί ἐστεγάσθη ὁλόκληρον πλέον εἰς τό ἰδιωτικόν κτίριον ἑνός ἰδιώτου ὀνόματι Δούκα ἐξ οὗ ἒφερεν τήν προσωνυμίαν. Εἰς το κτίριον ἐκεῑνον σήμερον στεγάζεται το Δ΄ Γυμνάσιον Αρρένων Πειραιῶς.

Ἀργότερον τὸ Σχολεῑον ἒγινε μεικτόν καί ἒλαβεν τό ὄνομα 6ον Δημοτικόν Σχολεῑον Πειραιῶς. Το 1932 μετεστεγάσθη εἰς τό κτίριον ὃπου στεγάζεται μέχρι σήμερον…

Ἐκ τοῦ 6ου Δημ. Σχολείου προῆλθεν τό 43ον. Ἒκτοτε διεχωρίσθησαν τά ὃρια ἀπό τῆς ὁδοῦ Θερμοπυλῶν καί δυτικῶς τά παιδιά ἀνήκουν εἰς το 43ον Δημοτικόν Σχολεῑον.

Δι’ ἓν διάστημα εἰς το Σχολεῑον μας ἐστεγάζετο πρῶτα τό 11ον καί ἀργότερα τό 43ον. Ὃταν ἐθεσπίσθη ἡ δωρεάν Παιδεία τότε τό ἰδιωτικόν Μαντουβάλου ἒκλεισεν καί τό 43ον ἐστεγάσθη εἰς το κτίριον Μαντουβάλου, ὅπου και στεγάζεται μέχρι σήμερον.

Ἀπό τότε τό σχολεῑον μας λειτουργεῖ ὡς προμεσημβρινόν, αφοῦ βεβαίως τό ἒτος 1955 – 1956 ἒγινε προσθήκη τριῶν εἰσέτι αἱθουσῶν…»

Από τα παραπάνω στοιχεία αντλούμε πολύτιμο υλικό. Να σημειώσουμε εδώ πως η ονομασία των σχολείων συχνά αλλάζει. Το 43ο που αναφέρεται εδώ, σήμερα ονομάζεται 30ο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο στεγάζεται στον χώρο που αναφέρεται και με το οποίο το 6ο έχει κοινά όρια.

 Τον καιρό της κατοχής, σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, το σχολείο επιτάχθηκε από τους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές, ενώ κατά τον βομβαρδισμό του Πειραιά το 1944 χρησιμοποιήθηκε για την προσωρινή στέγαση αστέγων. Κατά την περίοδο αυτή και έως το 1948 το σχολείο στεγάστηκε στο ιδιωτικό Παγουροπούλου, επί της οδού Βιτωλίων. Μετά την κατοχή λειτούργησαν και τμήματα νυχτερινού σχολείου, του οποίου τα αρχεία φυλάσσονται.

Η μελέτη του αρχείου του σχολείου προσφέρει πολύτιμο επίσης υλικό το οποίο θα παρουσιάσουμε σε άλλη ευκαιρία. Να σημειώσουμε εδώ ότι ως τη δεκαετία του ’70, ο χώρος κάτω από την προσθήκη των τριών αιθουσών δεν ήταν διαμορφωμένος σε αίθουσα εκδηλώσεων, κάτι που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80.

Το 1979 διοικητικά από το 6ο Δημοτικό Σχολείο δημιουργείται το 52ο, το οποίο συστεγάζεται και τα δύο σχολεία λειτουργούν με τον τρόπο αυτό έως το σχολικό έτος 2010 – 2011. Την επόμενη χρονιά συγχωνεύονται ως 6ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά. Όμως για όλες αυτές τις πτυχές της ιστορίας του αλλά και άλλες μαρτυρίες θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια.

Το σχολειό μας είναι ξεχωριστό όχι μονάχα για το κτίριό του και την ιστορική του συνέχεια, αλλά και για τους ανθρώπους που του δίνουν ζωή και νόημα. Εκπαιδευτικοί και μαθητές, γονείς και γειτονιά δίνουν την ψυχή τους. Κι όπως λέει ο σοφός μας λαός, «οι άνθρωποι ομορφαίνουν τον τόπο!»

Παναγιώτα Πλωμαρίτου

Η Ιστορία του Σχολείου μας απο τον Χρυσόστομο Τσουκαλά

Μαθητολόγιο 1920/1921

Επιστολή της Συνταξιούχου Δασκάλας Πολυχρονίας Βασιλείου.

Πειραιάς, 20 Απριλίου έτος 2020

Ε π ι σ τ ο λ ή

Το 52ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά ιδρύθηκε μέσα από την καρδιά του 6ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά το έτος 1979 λόγω της πληθώρας των μαθητών στο προαναφερθέν σχολείο με του οποίου το κτίριο συστεγάστηκε. Λόγω της μετέπειτα μείωσης των μαθητών σταμάτησε να λειτουργεί το έτος 2011-2012 με τους μαθητές του να «ενσωματώνονται» πλέον οριστικά στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά.

Εγώ υπηρέτησα στο 52ο Δημοτικό Σχολείο, από όπου και συνταξιοδοτήθηκα, από το 1989 έως το 2009 σαν δασκάλα και ως Διευθύντρια. Σε αυτό το χρονικό διάστημα της υπηρεσίας μου υπήρξε μια εργασιακή «παρένθεση» για 5 έτη (1997-2002) στο 27ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά όπου γνώρισα και συνεργάστηκα με την εξαίρετο συνάδερφο Παναγιώτα Πλωμαρίτου, η οποία σήμερα είναι η Διευθύντρια του 6ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά και στο οποίο επιτελεί σημαντικότατο έργο με ήθος και συνέπεια απέναντι στους μαθητές αλλά και τους γονείς τους. Εξαίρετοι ήταν και είναι όλοι οι συνάδερφοι και των δυο Σχολείων τους οποίους αγαπώ και εκτιμώ βαθύτατα. Το έργο τους αποδίδει άξιους «καρπούς» στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο εδώ και πολλές γενεές συνεχίζοντας την παράδοση ενός Σχολείου με μακρά ιστορία. 

Στο 52ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά φοίτησε ο γιός μου και στο 6ο Δημοτικό Σχολείο φοιτά σήμερα και η εγγονή μου, Ηλέκτρα, κόρη του γιού μου, στην Α’ τάξη. Μέσα από τα βιβλία της μικρής μου εγγονής αναβιώνω την εμπειρία τόσων ετών με βαθιά συγκίνηση,  την εμπειρία του δάσκαλου που ως φωτεινό αστέρι καθοδηγεί το μαθητή στο δρόμο της κατάκτησης της γνώσης ενώ παράλληλα διαπλάθει το χαρακτήρα του.  

Αισθάνομαι ευχαρίστηση και χαρά που μου δίδεται η ευκαιρία να γράψω αυτές τις γραμμές για το χώρο εργασίας μου και να ευχηθώ λόγω των ημερών « Χριστός Ανέστη» καθώς και Υγεία και Καλή Δύναμη σε όλους.

Με τιμή και βαθιά εκτίμηση,

Βασιλείου Πολυχρονία

Συνταξιούχος Δασκάλα

Η Γνώση είναι δύναμη.

6ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά